Günümüzde insanlık olarak birçoğumuzda fark edilen ancak üzerinde durulmayan bir konu mükemmeliyetçilik. Ancak bazı durumlarda hem iş hem de günlük yaşamımızı zorlaştırabiliyor. Bu nedenle, bu yazıda sizlere mükemmeliyetçiliğin ne oldduğundan, belirgin davranışsal özelliklerinden ve üstesinden gelme yöntemlerinden bahsedeceğim.
Mükemmeliyetçilik Nedir?
Mükemmeliyetçilik, hem kişisel hem de profesyonel yaşamda yaygın olarak karşılaşılan bir düşünce yapısıdır. Kişinin kendisinden ve çevresindekilerden sürekli olarak mükemmel sonuçlar beklemesi, hatalardan kaçınma arzusu ve yetersizlik hissi ile tanımlanır. Motivasyonu artırabileceği gibi, aşırıya kaçıldığında stres, kaygı ve tükenmişlik hissine yol açabilir.
10 Belirgin Mükemmeliyetçi Davranış
Birazdan bahsedeceğim maddeler hemen her bireyde olabilen davranışlar olabilir. Ancak aşırıya kaçma durumunda veya birkaçı bir araya geldiğinde mükemmeliyetçi özelliğinizi ortaya çıkarıyor olabilir. bu davranışları şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Aşırı Eleştirellik: Kendinizi ve başkalarını sürekli olarak eleştirirsiniz. Hataları kabul etmekte zorlanır ve her şeyin mükemmel olmasını beklersiniz.
- Kusursuzluk Arayışı: Her işinizi en mükemmel şekilde yapma arzusu taşır, en küçük hataları bile kabul edemezsiniz.
- Yüksek Beklentiler: Hem kendinize hem de çevrenizdekilere karşı aşırı yüksek beklentileriniz vardır ve bu beklentiler genellikle gerçekçi değildir.
- Erteleme: Mükemmel sonuç elde edemeyeceğiniz korkusuyla işleri sürekli ertelersiniz. Bu durum, hem iş hayatınızı hem de özel yaşamınızı olumsuz etkiler.
- Başarıları Küçümseme: Kendi başarılarınızı küçümser, genellikle yeterince iyi olmadığınızı düşünürsünüz.
- Aşırı Çalışma: Mükemmel sonuçlara ulaşmak için gereğinden fazla çalışır, bu süreçte kendinizi yıpratabilirsiniz.
- Hata Yapma Korkusu: Hata yapma korkusu nedeniyle yeni şeyler denemekten kaçınırsınız. Bu davranış biçimi gelişiminizi ve yaratıcılığınızı kısıtlayabilir.
- Onay Arayışı: Sürekli olarak başkalarının onayını ve takdirini arar, kendi değerinizi başkalarının gözünde ölçersiniz.
- Detaylara Takılma: Büyük resmi kaçırarak, detaylara aşırı odaklanırsınız. Bu davranış, zaman kaybına ve verimliliğin düşmesine neden olabilir.
- Stres ve Anksiyete: Mükemmeliyetçilik, sürekli stres ve kaygı yaratır. Beklentilerinizi karşılayamadığınızda kendinizi yetersiz hissedersiniz.
Mükemmeliyetçiliğin Üstesinden Gelme Yöntemleri
Mükemmeliyetçilik, başarıyı teşvik edebilir ancak denge sağlanmazsa, stres ve tükenmişliğe yol açabilir. Bu belirtileri fark ederek, daha sağlıklı düşünce ve davranış kalıpları geliştirmek mümkündür. Geliştirilebilecek davranış kalıplarını aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
1. Mükemmeliyetçiliği Tanıyın ve Kabul Edin
İlk adım, mükemmeliyetçi eğilimlerinizi fark etmektir. Kendinizi sürekli eleştiriyor, hatalardan kaçınmak için aşırı çaba sarf ediyor veya mükemmellik peşinde koşuyorsanız, bu davranışları tanıyın ve kabul edin.
2. Gerçekçi Hedefler Belirleyin
Mükemmeliyetçilik, genellikle ulaşılması zor veya imkansız hedefler koymakla kendini gösterir. Bunun yerine, kendinize ulaşılabilir ve gerçekçi hedefler belirleyin. Başarıyı kutlamak için küçük adımlar atın ve bu adımları gerçekleştirdiğinizde kendinizi ödüllendirin.
3. Hataları Kucaklayın
Hatalar, öğrenme ve gelişme sürecinin doğal bir parçasıdır. Hatalarınızı kabul edin ve bunlardan ders çıkararak ilerleyin. Hatalarınızı kişisel bir başarısızlık olarak görmek yerine, büyüme fırsatı olarak değerlendirin.
4. Kendinize Karşı Nazik Olun
Mükemmeliyetçiler genellikle kendilerine karşı çok serttirler. Kendinizi sürekli eleştirmek yerine, başarısızlıklarınızı ve hatalarınızı anlayışla karşılayın. Kendinize karşı nazik ve hoşgörülü olun, kendinizi motive edici ve pozitif bir dil kullanarak destekleyin.
5. İşlerinizi Küçük Parçalara Bölün
Büyük projeler veya görevler göz korkutucu olabilir. Bunları daha küçük, yönetilebilir parçalara bölerek işleri daha kolay hale getirin. Her bir küçük parçayı tamamladığınızda kendinizi ödüllendirin ve başarı hissinizi pekiştirin.
6. Mola Vermeyi Unutmayın
Sürekli çalışmak verimliliğinizi artırmaz, aksine düşürebilir. Düzenli aralıklarla mola vermek, enerji seviyenizi yüksek tutar ve stresinizi azaltır. Molalar, zihninizi dinlendirir ve daha üretken olmanızı sağlar.
7. Mükemmelliğin Tanımını Yeniden Yapın
Mükemmeliyetçiliğinizi yeniden tanımlayın. Mükemmellik her zaman en iyi olmak anlamına gelmez. Bazen “yeterince iyi” olmak da mükemmel olabilir. Bu bakış açısını benimseyerek kendinize ve başkalarına karşı daha hoşgörülü olun.
8. Destek Alın
Bir terapist, koç veya danışman ile çalışmak, mükemmeliyetçilikle başa çıkmanıza yardımcı olabilir. Profesyonel destek, düşünce kalıplarınızı değiştirmenize ve daha sağlıklı bir bakış açısı geliştirmenize yardımcı olabilir.
9. Kendinizi Başkalarıyla Kıyaslamayın
Başkalarının başarılarına odaklanmak yerine, kendi ilerlemenize ve başarılarınıza odaklanın. Herkesin farklı bir yolu ve temposu vardır. Kendi başarılarınızı kutlayın ve kendinizle gurur duyun.
10. Kendinize Zaman Tanıyın
Değişim zaman alır. Mükemmeliyetçilikten kurtulmak sabır ve süreklilik gerektirir. Kendinize bu süreçte zaman tanıyın ve küçük adımlarla ilerleyin. Başarılarınıza odaklanın ve her adımda kendinizi takdir edin.
Mükemmeliyetçilik, hayatın birçok alanında stres ve kaygıya yol açabilir, ancak yukarıdaki yöntemlerle onunla başa çıkmak mümkündür. Kendinize karşı nazik olun, gerçekçi hedefler belirleyin ve hatalarınızı birer öğrenme fırsatı olarak görün. Unutmayın, mükemmel olmak zorunda değilsiniz; sadece elinizden gelenin en iyisini yapmak yeterlidir.
Kaynaklar:
https://www.healthline.com/health/perfectionism#prevention
https://www.verywellmind.com/signs-you-may-be-a-perfectionist-3145233
https://www.psychologytoday.com/us/basics/perfectionism#:~:text=Perfectionism
Enerji çalışmaları ve daha fazlası için hazırlamış olduğum videolara buradan ulaşabilirsiniz.
Danışmanlık ve Eğitimlerim hakkında bilgi almak için benimle irtibata geçebilirsiniz.